psychofizjologia

Created środa 20 grudnia 2023


Psychologia poznawcza (kognitywna)


Subdyscyplina naukowej psychologii, zajmuje się badaniem procesów
poznawczych, a także ogólnymi zasadami funkcjonowania umysłu.


Podstawowe założenia:


Metody badawcze


Poznanie - zdolność człowieka i innych gatunków do odbioru informacji z otoczenia oraz
przetwarzania ich w celu:


Ogół procesów i struktur psychicznych biorących udział w przetwarzaniu informacji.
Każdy akt poznania jest czynnością.


rozumienie szerokie:
Procesy poznawcze to procesy pozwalające na stworzenie systemu przekonań jednostki na temat siebie, świata oraz relacji między sobą a światem.
rozumienie wąskie:
Procesy poznawcze to procesy przetwarzania informacji.


Poznanie jako przetwarzanie informacji

odbierane przez jednostkę bodźce są:


Przyjmuje się, że materialnym podłożem działania umysłu jako systemu poznawczego jest mózg i układ nerwowy.


skąpiec poznawczy (cognitive miser) - Istota z reguły angażująca jedynie część dostępnych jej zasobów poznawczych. Zachowuje resztę na wszelki wypadek oraz aby uchronić się przed niebezpieczeństwem przeciążenia systemu.


Poznawcza reprezentacja / struktura poznawcza


Reprezentacja poznawcza jest umysłowym odpowiednikiem obiektów:


Reprezentacje zastępują dany obiekt w procesach przetwarzania informacji.


Treść reprezentacji poznawczych jest:


Cykl poznawczy


  1. Tworzymy reprezentacje poznawcze
  2. Interpretujemy napływające informacje dzięki reprezentacjom już posiadanym w umyśle
  3. Napływające informacje wpływają na zmianę treści reprezentacji
  4. Interpretujemy nowe napływające dane poprzez wcześniej zmodyfikowane reprezentacje

Spostrzeganie


Jest mechanizmem, który pozwala nam tworzyć doświadczenia.


To zbiór procesów, które prowadzą do stworzenia reprezentacji:

Na podstawie danych zmysłowych


Recepcja sensoryczna (sencepja) polega na odzwierciedleniu bodźców w receptorach, czyli narządach zmysłów.
Jest pierwszym etapem procesu spostrzegania i warunkiem koniecznym do zaistnienia tego procesu.


ODCZUWAMY obecność stymulacji (recepcja - proces pasywny)
SPOSTRZEGAMY czym dana stymulacja jest (identyfikacja - proces aktywny)


Wrażenie – powstaje na skutek odebrania/rejestracji/recepcji bodźca proksymalnego. Jego wynikiem jest odzwierciedlenie w spostrzegającym umyśle pojedynczych właściwości rejestrowanych obiektów. Poszczególne wrażenia są od siebie odizolowane.
Jest wynikiem aktywności receptorów zmysłowych i dróg czuciowych, przekazujących tę aktywność z narządów zmysłów do kory czuciowej w mózgu.
Spostrzeganie – całościowe odzwierciedlenie obiektów. Zbiór składających się na obiekt bodźców dystalnych i wywołanych przez nie wrażeń
Jest efektem aktywność pól czuciowych kory mózgowej, które odebrały informacje pochodzące z różnych zmysłów i połączyły je w całość.


Spostrzeganie = recepcja sensoryczna + percepcja umysłowa + analiza emocjonalna


Detektory cech - pojedyncze neurony lub grupy neuronów, kodujące percepcyjnie znaczące bodźce. Zlokalizowane są w narządach zmysłów i na wyższych piętrach układu nerwowego.
Wyodrębniają ważne adaptacyjnie informacje ze środowiska.
Odbierają konkretne atrybuty obiektu.


Im dalej od narządów zmysłów, a bliżej kory czuciowej tym bardziej złożone
strukturalnie (ilość połączeń) stają się detektory cech, a co za tym idzie tym
bardziej złożone właściwości stymulacji są kodowane.


Co wpływa na spostrzeganie

Procesy w spostrzeganiu

procesy dół - góra - Procesy sązapoczątkowane przed odbiór informacji zmysłowych przez narządy zmysłowe. Dane są następnie przesyłane do najwyższych pięter - poziom kory mózgowej - gdzie powstaje spostrzeżenie.
procesy góra - dół - w tym przypadku większą rolę odgrywają procesy pamięciowe, które kierują najpierw poszukiwaniem danych zmysłowych, a następnie ich interpretacją.


Fazy spostrzegania

  1. Pojawienie się bodźca
  2. Rejestracja sensoryczna
    • Konwersja bodźca proksymalnego do postaci impulsu nerwowego
    • Reakcja detektorów cech
    • Zachodzi poza naszą świadomością
    • Ma ścisły związek z buforem sensorycznym
  3. Percepcja umysłowa
  4. Analiza emocjonalna
    • Następuje w strukturach podkorowych.
    • Bodźce oceniane są jako przyjemne lub nieprzyjemne, korzystne lub niekorzystne
    • równoczesne z procesem identyfikacji
  5. Identyfikacja bodźca
    • Faza rozpoznania treści bodźca = ocena semantyczna
    • Faza oceny znaczenia metaforycznego

Percepcja

proces aktywnej interpretacji danych zmysłowych z wykorzystaniem:


proces transformacji informacji ze środowiska w indywidualne doświadczenie obiektów, wydarzeń, zjawisk.


Percepty (spostrzeżenia) nietrwałe umysłowe reprezentacje obiektów


Bodziec

fizyczna forma energii zdolna zapoczątkować proces spostrzegania. W procesie recepcji sensorycznej jego charakter może ulec zmianie.


rodzaje bodźców:


rodzaje zmysłów:


Stałość kształtu obiektów trójwymiarowych jest ściśle związana z:

(planar contours)


Zasady organizacji percepcyjnej


Wyobraźnia

To proces psychiczny umożliwiający przetwarzanie wyobrażeń.


Wyobrażenia cechuje:


Podział wyobrażeń

Wyobrażenia (obrazy) ejdetyczne

Afantazja - ślepa wyobraźnia

Treści o dużym ładunku wyobrażeniowym są łatwiej zapamiętywane aniżeli treści o ładunku małym (to jest treści o charakterze abstrakcyjnym).


Wyobrażenia a rozwiązywanie problemów

Budowa oka


Oko jest wysoko zorganizowanym analizatorem zmysłowym, którego czynność polega na odbieraniu wrażeń promieniowania świetlnego.


Widzenie jest procesem fizycznopsychicznym złożonym z 3 etapów:


Siatkówka


Plamka żółta z dołkiem środkowym - obszar najostrzejszego widzenia.
Plamka ślepa/Plamka Mariotte’a - obszar niewrażliwy na światło, zupełnie pozbawiony fotoreceptorów.